Winkel onze historische kaarten

De les van het nazisme

Foto: Gullers, KW / Nordiska museet (CC BY-NC-ND)
Torgny Segerstedt, 1940. Foto: Gullers, KW / Nordiska museet (CC BY-NC-ND)

Torgny Segerstedt over de les van het nazisme, gepubliceerd in de rubriek IDAG in GHT op 4 januari 1943

Op dit moment zijn er niet veel die denken dat het nazisme een toekomst heeft. Sommigen blijven doen alsof zij nog steeds geloven in het voortbestaan ervan; zij zijn degenen die het moeilijk vinden om flagrante fouten toe te geven. Zij die altijd met de stroom meegaan, hebben deze gevolgd, zelfs toen deze het nationaal-socialistische bootje achterliet op de zandbank waar het aan de grond gelopen was. De rivier stroomt verder en het is slechts een kwestie van tijd voordat de gestrande romp wordt opengesneden. Degenen die nu de nazi-schuit hebben verlaten, klimmen aan boord van andere schepen. Zij zullen worden uitgeroepen tot de enigen die modern zijn, ook al hebben zij alleen maar hun achterlijkheid gekoesterd.

Het Hitlerisme is niet spoorloos voorbijgegaan. Het heeft de goedgelovigheid van het volk, zijn neiging om kritiekloos alles te aanvaarden wat met voldoende aandrang wordt verkondigd, nadrukkelijk in de hand gewerkt. Het nazisme kan een religie worden genoemd, als men met deze term ideeën wil aanduiden die op een ander vlak liggen dan dat van het denken en de rede. Er wordt wel gezegd dat als iemand zou prediken dat de maan een groene kaas is, hij gemakkelijk een sekte zou stichten die deze uitspraak zou omarmen als een verheffende en reddende boodschap. De intellectuelen van deze gemeenschap zouden een dogma, een ideologie formuleren, die de broeders en zusters de helderheid van denken zou geven die zij nodig hadden. Er zou een godsdienstoorlog kunnen worden ontketend tegen hen die zich vastklampten aan de oude, achterhaalde opvatting van de astronomie. Het zou niet opmerkelijker zijn indien degenen die er dergelijke wetenschappelijke opvattingen op nahielden, het slachtoffer werden van een uitroeiingsoorlog dan dat dit in onze tijd het geval zou zijn met de Joden.

Wanneer men verder nagaat wie het zijn, bij voorbeeld in de Noordse landen, die zich bij de nazi-doctrine hebben aangesloten, komt men tot de ontdekking dat het vooral diegenen zijn die met minderwaardigheidscomplexen van de een of andere soort zijn getekend. Zij hebben zich teruggetrokken gevoeld, zoals de miskende genieën van alle tijden hebben gedaan. Zij hebben geprobeerd hun inferioriteit te compenseren door hun gevoel van eigenwaarde te vergroten. Dit laatste is een slecht surrogaat voor de erkenning die zij begeerden. Wanneer zich dus voor hen een kans voordoet om een rol te spelen, om degenen die op hen neerkijken te overtreffen, aarzelen zij niet deze aan te grijpen. Wie de kwispelaars in de verschillende landen monstert, vindt overal het type. Zij willen zich doen gelden, er boven zweven, en met geweld de anderen beneden houden. Zij gebruiken geweld omdat het de enige manier is waarop zij invloed kunnen verwerven. Intellectueel en moreel gezag is hen van nature ontnomen. Opsluiten en doden vereist geen morele of intellectuele voorwaarden. Het is beter zonder hen.

Het nazisme heeft ook het gevaar aangetoond dat een te sterke organisatie kan vormen. Waarom waren de Duitse vakbonden niet in staat om enig verzet van betekenis te bieden tegen het nazisme? Simpelweg omdat de mensen gespeend waren van persoonlijke meningen, persoonlijke overtuigingen. Zij hadden hun mening met anderen, zij waren gewend te gehoorzamen, maar niet om zelf beslissingen te nemen. In politieke zaken gedroegen zij zich slechts als een massa, voelden zich als een massa. Ze gingen mee toen een van de kudde de richting aangaf. Meegaan was hun tweede natuur geworden. Onafhankelijkheid was dood. Dezelfde mentaliteit ontbrak ook elders niet. We hebben genoeg partijdigheid in ons land. Het was niet moeilijk om de partijpers bevelen te laten opvolgen. Verschillende partijschrijvers gaan prat op hun gehoorzaamheid. Hun afstand doen van hun eigen oordeel noemen zij loyaliteit; soms draaien zij de zaak vrijpostig om en noemen zij het een gevoel van verantwoordelijkheid om zich aan alle verantwoordelijkheid te onttrekken.

Het nazisme heeft zeker veel gedachten van het hart openbaar gemaakt. Het heeft vele dingen aan het licht gebracht, waarvan wij vóór zijn verschijning dachten, dat zij in het duister waren gelaten. Dat het niet helemaal verdwenen was, bleek uit sporadische uitbarstingen. Dat het als een pretendent naar de macht zou optreden werd onmogelijk geacht. De West-Europese cultuurvolkeren kregen echter een lesje. Wij leerden dat de cultuur nog lang niet was doorgedrongen tot onze samenlevingen, dat de krachten van de zelfvernietiging machtig genoeg waren om een ernstige bedreiging te vormen voor onze beschaving.

Wij hebben dus geleerd dat de macht waarvan het wezen de menselijke cultuur is, sterker is dan die waarvan het wezen de afbraak is.

Abonneer je op YouTube:


Als je het waardeert Allmogens Onafhankelijk werken om onze mooie Zweedse geschiedenis en Noordse cultuur uit te beelden, u bent van harte welkom om iets leuks te kopen in de winkel of ons te steunen met een vrijwillige donatie. Dank u bij voorbaat!

Steun Allmogens via Swish: 123 258 97 29
Steun Allmogens door sluit u aan bij
Steun Allmogens in uw testament

Populaire oude teksten