Het museum - een bemiddelaar tussen verleden en toekomst

In onze musea zien we een groot deel van de geschiedenis van de moeders, hun leven in het weekend en in de parochie. Hier kunnen wij de technologische vooruitgang overzien waarmee zij een dorre en weerbarstige natuur trachtten te beheersen, of het nu de aarde, het woud, de bergen of de zee was. Hier zien we de overgang van de verschillende rangen van de primitieve naar de complexe machinecultuur van nu. Voor onze ogen ontstaat als het ware de stijl die zowel de mens zelf als zijn scheppingen kenmerkt, en die vastheid en stabiliteit verwerft.

Het is de onbetwistbare verdienste van onze oudheid dat zij de eigenlijke feitelijke basis van onze culturele aanspraken samenbrengt. Terecht is van de geschiedschrijving verlangd dat zij een zo getrouw mogelijk beeld geeft van het werkelijke leven en werken van het volk. Maar de vervulling van dergelijke aanspraken veronderstelt, uit de aard der zaak, een hoogontwikkelde bewaring van het verleden. Het is niet overdreven te stellen dat de meest baanbrekende bijdragen aan het klassieke onderzoek van de laatste tijd verbonden zijn met en gevoed worden door de klassieke archeologie. Zowel de geschiedenis van de taal als die van de godsdienst zijn zo in een nieuw licht komen te staan. De studie van de Griekse en Romeinse oudheden in het algemeen is verdiept en geconcentreerd. Dankzij de verworvenheden van de klassieke oudheid heeft er dus een revolutie plaatsgevonden in de manier waarop wij tegen de geschiedenis van de oudheid en het belang van de klassieke talen aankijken. Hetzelfde geldt voor de studie van de geschiedenis van ons eigen volk. Hier opent de oudheid onophoudelijk nieuwe perspectieven en helpt zij ons dichter bij de werkelijkheid te komen.

Is er niet iets groots en bevrijdends in het idee om historisch onderzoek tot een levende zorg van het hele volk te maken? Want als het waar is dat de bewaring van oudheden een noodzakelijk onderdeel is van dit onderzoek, dan is het ook waar dat de actieve medewerkers niet meer slechts een handvol universitaire mannen zijn, maar de hele schare mannen en vrouwen in het hele land, wier onbaatzuchtige belangstelling voor de plaats, zijn herinneringen en zijn geschiedenis, een krachtbron van de eerste orde vormt in de ontwikkeling van onze provinciale musea. Op die manier kan de oudheid het onderzoek naar het verleden tot een zaak van velen maken, het naar het platteland brengen, de deuren van de boerderijen er op een buitengewone manier voor openzetten.

Een landschap en zijn bewoners zijn in geestelijke wisselwerking met elkaar. Het begrip "cultuurlandschap" is geïntroduceerd. Het betekent dat de uiterlijke natuur zelf, waarin de mens leeft, zich beweegt en zijn wezen heeft, onder de indruk is van zijn scheppende geest, in type en lijnenspel door zijn geest wordt beïnvloed. Er kan geen twijfel over bestaan dat dit het geval is. Onze provincies zijn niet alleen gevormd door natuurkrachten en geologische processen, maar ook door onszelf. De stijl van de geest is opgegaan in het landschap.

Maar omgekeerd heeft het landschap zelf bijgedragen tot de vorming van de creatieve geesten van de mensen. Het intieme samenleven van mens en natuur gedurende lange eeuwen heeft zijn ziel een eigenaardige kleuring gegeven. De resultaten van deze wisselwerking zijn vooral terug te vinden in de artistieke stijl die het werk van haar handen kenmerkt, een stijl die misschien meer een doel is dan een conclusie, meer een richting dan een perfectie. Het is al duidelijk in de wereld van de eerste werktuigen. Het openbaart zich in elke nieuwe technische vooruitgang. Het komt zowel in de bouw als in het huiselijk handwerk voor. Kortom, het artistieke is er vanaf het begin. Archeologie en kunstgeschiedenis kunnen dus niet van elkaar worden gescheiden. Het ding kan niet gescheiden worden van zijn vorm. Wat onder de handen van ambachtslieden is ontstaan, is niet alleen voor praktische doeleinden gevormd, maar is ook een uitdrukking geworden van de eeuwige behoefte van de geest aan schoonheid.

Hoe voelden onze vaders zich, hoe dachten ze en hoe streefden ze? Welke visioenen grepen hen aan? Erik Gustaf Geijer heeft het op een gegeven moment over kunstenaars als openbaren. Waar de wetenschap tekort is geschoten, daar geven zij het antwoord. Onze Lieve Heer heeft - zo meent Geijer - op het pad van de mensheid zulke helpers geplaatst, die de bijzondere gave hebben gekregen om zijn bedoelingen als in beelden te vertolken. Het is inderdaad dankbaar dat ze bestaan. We kunnen niet zonder hen. Want zonder hen zou het leven leeg en arm zijn. Het is niet altijd zo dat zij zelf in staat zijn geweest hun eigen visies te interpreteren. Maar wanneer een ziel, wier gedachten als het ware boven haar staan, zodat zij verrast wordt, in vervoering raakt en lijdt, wanneer zo'n ziel uit haar rijkdom geeft, gebeurt er iets, ontstaat er iets nieuws. Het is echt een daad van schepping. Genialiteit is verbazingwekkend in haar eenvoud, haar originaliteit, haar naïviteit. Daarom is genialiteit ook kinderlijk, onmiddellijk. Want alle kunst is een stukje van de ziel. De kunstenaar legt zichzelf in zijn werk, dicteert zichzelf in zijn schepping, brengt er zijn innerlijke visies en ervaringen in onder. Maar aan de andere kant onttrekt hij ook kenmerken aan de werkelijkheid, interpreteert hij, interpreteert hij en onderschept hij. Hij besluipt de werkelijkheid van binnenuit, verrast haar, eigent zich haar verborgen geheim toe.

Onze ervaring van het kunstwerk is er een van verwondering over de rijkdom van de creatieve geest, zijn oneindigheid en onvoorspelbaarheid. We voelen daar dat het genie het ongereflecteerde is. Het barst uit als visie en openbaring.

Een museum is geen kerkhof, geen verblijfplaats van de doden. Het is en wil een bemiddelaar zijn tussen het verleden en het heden. Maar meer dan dat. Zij wil een opvoeder zijn, een helper, een gids voor de mensen van het dorp in hun zoektocht om hun eigen geestelijke omstandigheden te begrijpen. Ik hoef nauwelijks te benadrukken hoe belangrijk het is, niet in de laatste plaats in onze tijd, om een tegenwicht te bieden aan de degeneratie en de ontheemding die de stormloop van de materiële technologie ontegenzeggelijk met zich meebrengt. De beweging van eigen bodem lijkt mij een veelbelovende troef. Een museum moet gericht zijn op verdieping en verbreding van de kennis, op ondersteuning en instandhouding van het vakmanschap, op verfijning en verbetering van de smaak, en op het wekken van belangstelling en liefde voor de geschiedenis en de cultuur van de provincie. Voor de leraren en leerlingen van onze scholen zijn er dankbare mogelijkheden voor waardevolle studiebezoeken. Staat u mij toe te wensen dat alles in het werk wordt gesteld om de omgang tussen musea en schoolkinderen te bevorderen. Zo hebben we onze onderwijsorganisaties en non-profit bewegingen. Zij hebben alle reden om zich op te werpen als trouwe beschermers van de musea en hun welbegrepen belangen. Van een dergelijke levende wisselwerking tussen de bevolking van de provincie en het museum kan veel goeds worden verwacht.

Onze Zweedse provinciale musea vormen reeds een indrukwekkend onderdeel van de culturele instellingen van het land. Dankzij het begrip en de opofferingsgezindheid van zowel het publiek als de individuele burgers hebben we prachtige resultaten bereikt. Maar er moet nog veel worden gedaan. Het eerste en belangrijkste in alle archeologische conservering is het kennen en verzorgen van de werkelijke voorraad archeologische resten in de tijd. Hier kan in veel gevallen uitstel gevaarlijk zijn. Niet alleen de tijd zelf, maar ook menselijke nalatigheid doet onvervangbare waarden verloren gaan. Ik denk hierbij in de eerste plaats aan de staat van gebouwen, maar ook aan andere zaken die het praktisch gebruik in de weg staan. Het is waarschijnlijk dringend noodzakelijk een inventaris op te maken van de huidige voorraad, deze op passende wijze te bewaren en te beschermen tegen verval en vernietiging. In een zo uitgestrekt land als het onze is deze taak echter bijzonder veeleisend. Het vereist veel zorgvuldige supervisie, ijverige verkenning en effectieve inlichtingen. Maar het stelt natuurlijk ook hoge eisen aan het inzicht en het beoordelingsvermogen van de doelgroepen van het veldwerk. Hoe groter het begrip in de gemeenschap zelf van het belang en de waarde van de instandhouding van het erfgoed, hoe gemakkelijker het is de moeilijkheden te overwinnen. En hier hebben de provinciale musea de grote taak om de belangstelling van de mensen in hun district te wekken en te vergroten, en voor zover zij in staat zijn deze taak uit te voeren, dragen zij effectief bij tot het succes van het reddings- en conserveringswerk.

Slenteren door de zalen van de musea komt neer op het beleven van onze Zweedse cultuur, zoals die in verschillende stadia en op verschillende gebieden is gevormd en wordt gevormd. Het geeft een prachtig beeld van werk en kunstenaarschap. Voor mijn geestesoog vallen ze op, deze ontelbare generaties die hun werk met hun geest hebben doordrenkt. In verschillende districten hebben zij hun werk gedaan en goede en slechte dagen gekend. Ik zie hen in hun hardheid en hun streven, in hun trots en hun vurigheid, in hun trots en hun vermetelheid. Maar ik zie ze ook in hun tederheid en zwakheid, hun humor en melancholie, hun fabulisme en speelse verbeelding, grote kinderen, rusteloze zielen, waar dauw en schaduw elkaar afwisselen, kinderen van de zon en de zomer, maar ook van duisternis en vorst. Zo werd een museum gevuld met leven. De voorwerpen krijgen stem en sprekende tong. Van de pracht van het herenhuis, de huishoudelijke gebruiksvoorwerpen van het huisje en de herders, de ontelbare werkinstrumenten en de voortreffelijke creaties van de thuisvakman, komt ons eigen genie ons tegemoet.

Abonneer je op YouTube:

Als je het waardeert Allmogens Onafhankelijk werken om onze mooie Zweedse geschiedenis en Noordse cultuur uit te beelden, u bent van harte welkom om iets leuks te kopen in de winkel of ons te steunen met een vrijwillige donatie. Dank u bij voorbaat!

Steun Allmogens via Swish: 123 258 97 29
Steun Allmogens door sluit u aan bij
Steun Allmogens in uw testament