Wat aten de mensen in Zweden in het verleden?

Tot in de vorige eeuw aten de mensen in Zweden wat de natuur te bieden had. De Noordse volkeren waren boeren, mensen van de natuur, die leefden van het land en het bos. Vaak was het voedsel niet voldoende en moesten zij naar het bos om te krijgen wat de velden niet konden leveren.

Hongersnood kwam met korte tussenpozen voor, vooral in de noordelijke streken, het laatst in 1867-1869 tijdens de zogenaamde Norrland-hongersnood. "Er is een bladzijde in de geschiedenis van de Zweedse volkscultuur die een van de donkerste en somberste is, en dat is de geschiedenis van het noodbrood," zegt Tobias Norlind. Dat vat de uitdagingen samen om voor de Zweedse bevolking voedsel op tafel te brengen.

Maar er waren jaren dat de oogst de boeren en bedienden van Zweden tevreden stelde. Hier volgt een voorbeeld van de jaarlijkse consumptie van een boerengezin in Småland, afkomstig uit het boek "De fattigas Sverige" (Het arme Zweden) dat Vilhelm Moberg in zijn werkbibliotheek had.

Het gezin in het voorbeeld was relatief welgesteld in vergelijking met de allerarmsten, van wie velen tot ver in de 20e eeuw op de armoedegrens leefden.

Natuurlijk varieerde het dieet ook van plaats tot plaats in het rijk, afhankelijk van de teeltomstandigheden. In het koudere Norrland werd bijvoorbeeld meer gerst en minder rogge verbouwd.

I De strijd voor vrijheid van de Zweedse Ommogens deel 2 kan men lezen over de omstandigheden van de knechten, en daar blijkt "dat men het volk niet uithongerde, wanneer de oogst voldoende opbrengst overliet", hier met een voorbeeld uit Uppland:

"Zo is uit Upland in 1620, voor het aardappeltijdperk, het volgende menu bewaard gebleven van de tafel van het gewone volk:"

Zondag: Avondeten: kool met grutten of erwten erin, varkensvlees, vlees en biefstuk - er zij op gewezen dat over het algemeen niet meer dan twee maaltijden per dag werden gebruikt - en avondeten: vleessoep, vers vlees, gevogelte of vogels.

Maandag: Avondeten: biersoep of eiersoep, haring, snoek.
Avondeten: pap, gekookte haring, kabeljauw.

Dinsdag: Avondeten, kool of erwten, vlees en varkensvlees, biefstuk of zoutwater vlees.
Avondeten: vleessoep', aardappelpuree met melk of ander fruit; vers vlees.

Woensdag: Avondeten: gekookte of zoete melk, haring, droge of verse vis.
Avondeten: pap met zalm of snoek of rijst gekookt met een kannetje melk; gekookte haring; krammen haring.

Donderdag: Diner zoals op zondag. Avondeten: verse vleessoep met brood, worstjes of jam, vers vlees.

Vrijdag: Diner: warm bier en brood, krammen haring, geweekte snoek of stokvis.
Avondeten: gepekelde haring, erwten met azijn en kabeljauw.

Zaterdag: Avondeten: pap, zalm of verse vis, eieren, jam of worstjes.
Avondeten: pap, gezouten vis, kabeljauw of snoek, rapen of andere vruchten van waarde

Meer van Alfred Kämpes De vrijheidsstrijd van de Zweedse Ommogens over voedsel in Ångermanland, Dalarna, Västmanland, Halland en Skåne:

"Over de voedselomstandigheden tot de 18e eeuw zegt Linnaeus uit Ångermanland 1732 het volgende, wat van belang kan zijn om kennis van te nemen:"

"In de zomer worden naast het ontbijt drie maaltijden gegeten. Dan wordt altijd in de dagen voor het avondeten zure haring gegeten, zodat de zure haring (vaak met beleg) tussen dun brood wordt gelegd en sä een stuk bijt; dan wordt zure melk zonder room gegeten, dan eronder een plakje kaas of een boterham. Maar vlees wordt niet daarna genomen. Tot het voedsel cal, erwten, rapen, kool meestal zondag, erwten een bos in de week: wanneer de kool perst, 2 keer erwten, rapen meestal elke ochtend met zoute haring, aan het einde van het koken de haring wordt er, dat hij niet moet worden gekookt apart, een beetje bloem op en zure melk supes. s Avonds altijd gerstepap. s Morgens, bij het uitgaan, boter en brood of kaas en brood, wat liever is. Van gemengd brood krijgen zij 1/4 koek in de maaltijd, het goede brood proeven zij nooit, want het is te vroeg of groot feest, anders het kachelbrood, dat altijd 4 of 6-voudig gegeten wordt, dun als papier. Altijd bier in de kelder (behalve ale gedronken), als er vreemden komen. In de zomer wordt er altijd zuur gedronken."

"Dezelfde beroemde auteur laat 1734 ook van Dalarna de volgende voedselgegevens:"

"Hun fornuis is gewoon, behalve erwtenbrood, brood met puree en gerstemeel, gemengd gerstebrood, alles dun gebakken, dat ze in de oven zetten, waar ze de koek om een staaf wikkelen en haar dan in de oven uitzwengelen. Anders gebruiken ze ook dik brood, als ze weg zijn. Hun voedsel is verder gewoon, behalve dat zij elke avond pap eten, gedeeltelijk heel hard gekookt van erwtenmeel, gedeeltelijk van gerstemeel; als er iets anders is, wordt het bij het ontbijt gegeten, waarna zij 3 of 4 maal per dag mogen eten. Ze eten ook boter, karnemelk en roomkaas gemengd in een massa."

"Uit Västmanland geeft Bergenskiöld 1784 de volgende informatie:"

"In het individuele huishouden is zuinig, elke dag van de week heeft zijn bepaalde voedsel volgorde, en ik zal hier introduceren een, die mij is meegedeeld door Lekman, en die zal worden vastgesteld na het dieet in Dalkarlsberg's mijnrecht:

Zondag: 's morgens: soep met koolwortels en vlees voor de soep. Hetzelfde diner. Avondeten: kool en vlees.

Maandag: 's morgens: kool en vlees. Avondeten: soep en kool. Avondeten: pap en melk en haring.

Dinsdag: alle maaltijden erwten en vlees.

Woensdag: 's morgens: erwten en vlees. Avondeten: melk en boter. Avondeten: pap en haring.

Donderdag: 's morgens, 's middags en 's avonds: wortelsoep en vlees.

Vrijdag: maïsmeel bladerdeeg met boter en haring alle maaltijden.

Zaterdag: 's morgens: pap, boter en haring. Avondeten: melk, boter en haring. Avondeten: pap en haring"

"Halland's voedselverordening 1796 wordt door de provoost Per Osbeck als volgt geschetst:"

"De mensen hier eten 5 keer per dag, ontbijt, avondeten en avondmaal. Het ontbijt is een glaasje brandewijn indien beschikbaar. Daver bestaat uit haring en drank met melk erdoor gemengd. Avondeten: kool, erwten, soep samen met vlees en varkensvlees of wat er te halen valt; 's avonds sterke drank. Avondeten meestal pap, de ene avond gekookt, de andere geroosterd."

"In Skåne bestonden in 1797, volgens Svanander, de volgende voedselomstandigheden, althans op sommige plaatsen:"

"De boer bakt zijn pompernikkel van roggemeel en gerstemeel, de helft van elke soort. Maar de rijkste mensen op de vlakte eten roggebrood met z'n allen. Varkensvlees werd vroeger veel gebruikt, zelfs voor het ontbijt, toen de bossen groter waren en de haringvoorraad kleiner. Nu geeft een arme boer wat hij kan, maar de rijkere:

1. Een drankje en brood, kaas en brood of een sandwich voor uw ochtend snack.

2. Als ontbijt davre, haring, drank en brood.

3. Als avondeten gekookt voedsel van kool, erwten, soep, pap met bouillon, varkensvlees, vlees, vis, enz.

4. Als avondeten ganzenlever, kutvoedsel, sandwiches, pannenkoeken, eieren, enz. met een drankje.

5. Voor de avond pap en melk of drank en brood.

6. Tijdens het maaien, maaien en grasmaaien worden soms kleine diners geserveerd.

Deze maaltijden worden echter zorgvuldiger in acht genomen in het gladde gedeelte van het gehucht (Bara), dan in het heuvelachtige en beboste gedeelte".

Abonneer je op YouTube:

Als je het waardeert Allmogens Onafhankelijk werken om onze mooie Zweedse geschiedenis en Noordse cultuur uit te beelden, u bent van harte welkom om iets leuks te kopen in de winkel of ons te steunen met een vrijwillige donatie. Dank u bij voorbaat!

Steun Allmogens via Swish: 123 258 97 29
Steun Allmogens door sluit u aan bij
Steun Allmogens in uw testament